Βάσκοι

Λαός εγκατεστημένος στις δύο υπώρειες των δυτικών Πυρηναίων, με εθνικά και προπάντων γλωσσικά χαρακτηριστικά που τον κάνουν να διαφέρει πολύ από τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς. Η γλώσσα, διαφορετική στη δομή της από τις γειτονικές (παρατηρούνται σε αυτήν πολυάριθμα φαινόμενα συγκόλλησης), προκαλεί –όπως κάθε γλωσσική νησίδα– αξιόλογο επιστημονικό ενδιαφέρον. Η προέλευση της βασκικής είναι ακόμα και σήμερα αντικείμενο μελέτης. Μια άποψη υποστηρίζει ότι η βασκική γλώσσα είναι συνέχεια της ιβηρικής και κατάλοιπο, μαζί με την τελευταία, του αρχαίου προ-ινδοευρωπαϊκού υποστρώματος, με συγγένεια τις καυκασιανές γλώσσες. Αρκετοί γλωσσολόγοι πάντως υποστηρίζουν ότι δεν έχει καμία σχέση με την ινδοευρωπαϊκή, λόγω της μορφολογικής της ιδιομορφίας. Από τα φυσικά χαρακτηριστικά των Β., εμφανέστερα είναι το σχήμα του κεφαλιού, που είναι πλατύ στους κροτάφους και λεπτό προς το πηγούνι (κεφάλι λαγού). Τα μάτια και τα μαλλιά είναι γενικά καστανά ή μαύρα. Πολύ σπάνιες είναι οι περιπτώσεις του ξανθού, που μπορεί κανείς να τις αποδώσει σε βόρειες φυλετικές εισβολές του Μεσαίωνα. Το ανάστημα είναι κατά μέσο όρο 1,67 μ., αλλά πιο χαμηλό στους Β. της Ισπανίας. Η προέλευση των Β. είναι αντικείμενο αμφισβητήσεων. Κατά την άποψη ορισμένων ανθρωπολόγων, οι Β. θα πρέπει να είναι οι απόγονοι ενός νεολιθικού πληθυσμού ασιατικής καταγωγής, που φτάνοντας στην Ευρώπη πιθανώς από τη Μικρά Ασία, αποίκισε την ήπειρο εδώ και 6 ή 7 χιλιετίες, για να υποταχθεί αργότερα στους Ινδοευρωπαίους. Οι παραδόσεις των Β. επιβεβαιώνουν την εθνική τους προέλευση. Ποικίλες είναι οι ενδείξεις που οδηγούν στην υπόθεση ότι η πατριαρχία έχει εισαχθεί αρκετά πρόσφατα και ότι η αρχαία οργάνωση της οικογένειας στηριζόταν σε μητριαρχική βάση. Η κατοικία είναι τυπική, λιθόκτιστη, στολισμένη με μικρά ξύλινα μπαλκόνια και δεν υπάρχει χωριό χωρίς τοίχο προορισμένο για το παραδοσιακό παιχνίδι της πελότας. Μαζί με τη γλώσσα διατηρούνται οι αρχαιότατοι χοροί, μεταξύ των οποίων ο μοντσίκο (monchco), που τον χορεύουν οι Β. της Γαλλίας με ενδυμασία στολισμένη με κορδέλες, και ο θορθίκο (zorzico), μια πολεμική παντομίμα, που εκτελούν οι Ισπανοί Β. κρατώντας ξίφη ή μπαστούνια. Αρκετά πλούσιες είναι και οι μουσικές παραδόσεις και συναντώνται συχνά κάποιες μορφές λαϊκού θεάτρου, όπως οι ιερές αναπαραστάσεις μεσαιωνικού τύπου και οι ποιητικοί αυτοσχεδιασμοί των συμποσίων. Τέλος, χαρακτηριστική είναι η τοπική ενδυμασία τους, στην οποία ξεχωρίζουν ο σκούφος των αντρών (boina) και η άσπρη μαντίλα (estalchi), με την οποία στολίζονται οι γυναίκες. Η πελότα, παραδοσιακό παιχνίδι των Βάσκων. Λαϊκός χορός των Βάσκων. Βάσκοι αστυνομικοί φρουρούν την είσοδο κτιρίου, όπου κρατούνται Βάσκοι αυτονομιστές της οργάνωσης ETA, με το πρόσωπό τους καλυμμένο για να μην αναγνωρίζονται από τους τρομοκράτες. Το Σεντ-Ετιέν-Μπαϊγκορό, χωριό των Βάσκων στη Γαλλία. Το λιμάνι της βασκικής κωμόπολης Οντάροα στην Ισπανία (Βισκάια).